Dr n. med. Ewa Chlebus, jako dermatolog z wieloletnią praktyką oraz autorka nowatorskich metod odmładzania skóry uczestniczy w krajowych i międzynarodowych zjazdach i konferencjach dermatologicznych. Jej wykłady cieszą się ogromnym zainteresowaniem. Poniżej przedstawiamy wybrane streszczenia wystąpień, poświęcone tematom, w których specjalizuje się dr Chlebus.

Fotostarzenie

Rola promieniowania podczerwonego i możliwości ochrony skóry

XVII Kongres Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych,

26-28 lutego 2016 r.

Promieniowanie podczerwone (InfraRed, IRA, 760-1440 nm) jest główną składową światła słonecznego (ok. 30 proc. całkowitej energii słonecznej pochodzi z tego zakresu). Początek formularza Emitowane jest ono także przez wszelkie urządzenia wytwarzające ciepło. Na promieniowanie podczerwone jesteśmy więc narażeni codziennie.

Promieniowanie podczerwone może istotnie przyczyniać się do starzenia się skóry. We wcześniejszych badaniach wykazano, że IRA, podobnie jak UVB i UVA, jest w stanie aktywować niektóre enzymy (kinazy proteinowe) i indukować transkrypcję genetyczną. Ostatnie badania dowiodły, że odpowiedź biologiczna na IRA różni się od tej indukowanej przez promieniowanie UV. W przeciwieństwie do UV promieniowanie IRA wywołuje odpowiedź wsteczną, która jest inicjowana w mitochondriach poprzez generowanie aktywnego tlenu (ROS). Z literatury wynika, że efektem działania promieniowania podczerwonego na skórę jest m.in. wzmożona produkcja wolnych rodników, a także wzrost ekspresji MMP-1, MMP-3 i MMP-12 macierzy, które mają zdolność niszczenia kolagenu typu 1 i 3 oraz włókien elastycznych. Ponadto IRA nie powoduje wzrostu inhibitora specyficznego dla tkanki TIMP-1 w naskórku i skórze właściwej. Uważa się, że ten brak równowagi jest główną przyczyną degradacji kolagenu i włókien elastycznych, co odgrywa kluczową rolę w patogenezie fotostarzenia.

Badano, jakie związki mogą chronić skórę przed niekorzystnym wpływem IRA. Przeanalizowano wpływ antyoksydantów: witaminy C, E i kwasu ferulowego (C, E, Ferulic) na skórę naświetlaną IRA. Zbadano poziom MMP-1 w skórze nienaświetlanej, naświetlanej podczerwienią i naświetlanej po zastosowaniu antyoksydantów. Badanie wykazało, że mieszanina antyoksydantów chroni przed indukowanym przez IRA wzrostem MMP-1. Tym samym wykazano, że antyoksydanty chronią komórki przed uszkodzeniem.

Długofalowe efekty działania światła słonecznego na skórę

Seminarium szkoleniowe Beauty Poland’98,

21-22 lutego 1998 r.

Życie bez słońca nie mogłoby istnieć. Jednak nadmiar promieni słonecznych szkodzi, zwłaszcza skórze. Słońce, które wyzwala powstawanie wolnych rodników, uszkadza tkankę łączną i nabłonkową, jest uważane za najważniejszy czynnik zewnątrzpochodny odpowiedzialny za starzenie się skóry. Obraz mikroskopowy skóry zmienionej pod wpływem przewlekłego działania słońca zasadniczo różni się od obrazu skóry starzejącej się zgodnie z wiekiem biologicznym.

Pierwsze dane o niekorzystnym działaniu słońca na skórę pochodzą z końca XIX wieku, jednak dopiero pod koniec lat 60. ubiegłego wieku uznano, że słońce powoduje nie tylko oparzenia, lecz także przedwczesne starzenie oraz zwiększa ryzyko rozwoju raka skóry. Jednocześnie ostrzegano, że – z uwagi na zmniejszenie warstwy ozonowej – jesteśmy narażeni na silniejsze promieniowanie ultrafioletowe, szczególnie UVB. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym ekspozycję na promieniowanie UVA było opalanie w solariach.

Szkodliwe działanie ma głównie ultrafiolet. Promieniowanie UVB (290-320 nm) jest odpowiedzialne za powstawanie opalenizny, oparzeń słonecznych i rozwój raka skóry. O promieniowaniu UVA (320-400 nm), chociaż do powierzchni Ziemi dociera go od 10 do 100 razy więcej niż UVB, często się zapomina. Tymczasem 50 proc. UVA penetruje skórę głębiej niż UVB, docierając aż do skóry właściwej. Po naświetlaniu UVA zmiany w strukturze histologicznej skóry wyprzedzają wystąpienie rumienia można je stwierdzić już po 30 minutach. To wszystko sugeruje, że UVA odgrywa ważniejszą niż UVB rolę w fotostarzeniu, a zwłaszcza w procesach przyczyniających się do powstawania zwyrodnień włókien sprężystych. Ten zakres promieniowania wyzwala również reakcje powodujące powstawanie schorzeń skóry.

Schorzenia będące skutkiem działania promieni słonecznych to tzw. fotodermatozy. Zmiany chorobowe mogą występować bezpośrednio po ekspozycji na słońce lub pojawiać się w późniejszym okresie życia.

Najczęstszą spośród fotodermatoz pojawiających się bezpośrednio po ekspozycji są wielopostaciowe osutki świetlne(mogą one występować nawet u 10 proc. młodej populacji). Wykwity skórne stwierdza się już wiosną po pierwszej ekspozycji na słońce. Chorują najczęściej kobiety o jasnej karnacji, chociaż zmiany obserwuje się u ludzi o wszystkich typach skóry i należących do wszystkich ras. Coraz częściej pierwszy wysyp zmian następuje po 30-40 roku życia. Jest on wówczas poprzedzony oparzeniem słonecznym.

Coraz częstsze są reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne, powstające na skutek działania promieniowania ultrafioletowego i substancji zewnątrzpochodnych, tzn. leków działających ogólnie i miejscowo, kosmetyków, a także wyciągów ziołowych i roślinnych. Działanie fotouczulające mają m.in.: niesterydowe leki przeciwzapalne, antybiotyki chinolonowe, leki antyarytmiczne, sulfonamidy.

Większość zmian skórnych przypisywana biologicznemu starzeniu się skóry, zależnemu od wieku, w rzeczywistości spowodowana jest przez promieniowanie słoneczne. Objawy kliniczne są tak „pospolite”, że często nie zwraca się na nie uwagi. Są to: sucha, szorstka skóra, pojawienie się zmarszczek mimicznych, utrata elastyczności i wiotkość skóry. Skóra niechroniona przed słońcem zmienia barwę na żółtobrunatną, staje się chropowata, szorstka, pokrywa się głębokimi zmarszczkami i bruzdami. Powstają na niej ogniska odbarwieniowe i liczne przebarwienia. Ponadto pojawiają się rozmaite wykwity, tzn. brodawki łojotokowe, włókniaki, a także zmiany przednowotworowe i nowotwory skóry.

Badania epidemiologiczne potwierdzają związek pomiędzy występowaniem raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego skóry a słońcem. Wykazują one również wzrost zachorowalności na raka skóry wraz ze zmniejszeniem szerokości geograficznej.

Zachorowalność na raka skóry zaczęła zmniejszać się wyraźnie w chwili, gdy ochrona skóry przed słońcem została uznana przez dermatologów za konieczną, a wiedza na temat niekorzystnych skutków opalania – upowszechniona.

Podstawą współczesnej ochrony przed promieniowaniem słonecznym jest stosowanie środków ochronnych przed promieniowaniem UV (sunscreen). Rozróżnia się dwa typy środków chroniących przed słońcem:

– środki chemiczne – dodawane do kremów, pochłaniają głównie promieniowanie ultrafioletowe typu B (UVB),

– środki fizyczne – odbijają promienie UV lub rozpraszają je. Kiedyś nie były akceptowane przez pacjentów ze względów kosmetycznych (brudzenie i matowienie skóry). Obecnie dzięki zastosowaniu nowych technologii produkcji są bardzo cennym dodatkiem do filtrów chemicznych.

Skuteczna ochrona przed słońcem zabezpiecza przed powstawaniem zmian degeneracyjnych w tkance łącznej i zmniejsza częstotliwość występowania zmian przednowotworowych. Co więcej, stosowanie kremów ochronnych o wysokich wartościach SPF powoduje nawet reparację – dochodzi do odbudowy włókien kolagenowych i naprawy włókien elastycznych.

Profilaktyka jest podstawą postępowania we wszystkich fotodermatozach. U pacjentów z nadwrażliwością na UVB filtry przeciwsłoneczne mogą być jedyną formą terapii.

Rola retinaldehydu w terapii dermatologicznej

V Jubileuszowa Konferencja „Kontrowersje w dermatologii”,

Zakopane, 7-9 grudnia 2017 r.

Wykład podsumowuje aktualne wskazania do stosowania retinaldehydu w dermatologii na podstawie literatury i doświadczeń własnych dr n. med. Ewy Chlebus.

Retinoidy są uznanymi lekami, skutecznie przeciwdziałającymi starzeniu się skóry. Korzystny wpływ retinoidów na skórę został po raz pierwszy opisany w 1986 roku przez prof. Kligmana i wsp. Wieloletnie badania naukowe i kliniczne potwierdziły przeciwstarzeniowe właściwości tych substancji. Opisano wówczas mechanizm działania retinoidów i wykazano ich wpływ na warstwę rogową, naskórek i skórę właściwą. Udowodniono także, że retinoidy przyspieszają syntezę kolagenu i włókien sprężystych, hamując jednocześnie aktywność enzymów powodujących ich rozpad. Efektem klinicznym jest poprawa elastyczności i jędrności skóry oraz wspomaganie jej rozjaśniania. Retinoidy stymulują ponadto proces angiogenezy (powstawania nowych naczyń krwionośnych) i powodują wzmocnienie bariery naskórkowej.

Głównym przedstawicielem retinoidów jest retinol (witamina A). Związek ten przechodzi szereg przemian chemicznych w skórze, głównie do pochodnych estrowych retinolu (estery retinylu), a jedynie w niewielkim stopniu (< 5%) w retinaldehyd oraz pochodne all-trans i 9-cis kwasu retinowego.

Złotym standardem w leczeniu retinoidami jest terapia tretinoiną (ten związek stosuje się głównie w badaniach klinicznych). Jej zastosowanie jest jednak ograniczone z uwagi na powodowanie podrażnień, tzw. retinoid dermatitis. Poszukując alternatywnych dla tretinoiny pochodnych retinoidów, zainteresowano się retinaldehydem /RAL/, prekursorem kwasu retinowego /RA/. W licznych badaniach wykazano, że RAL i RA mają podobne właściwości biologiczne. RAL nie przyłącza się do RARs i wybiórczo dostarcza niższe stężenia RA. Te stężenia są jednak wystarczająco wysokie, aby zaktywizować retinoidowe receptory jądrowe, ale zbyt niskie, aby wywołać podrażnienie.

Rola kwasu jasmonowego (LR2412). Nowy składnik nowoczesnych kremów

XV Kongres Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych,

5-7 marca 2014 r.

Dermatologia estetyczna odkrywa nowe związki chemiczne, które mogą być skuteczne w odmładzaniu skóry. Obiecująca wydaje się być syntetyczna cząsteczka o nazwie LR2412. Jest to jedna z pochodnych kwasu jasmonowego. Obecny w roślinach kwas jasmonowy stymuluje procesy gojenia i naprawy tkanek uszkodzonych przez czynniki zewnętrzne.

LR2412 ma korzystne działanie na skórę. Powoduje jej łagodne, delikatne złuszczanie, szczególnie w powierzchownych komórkach warstwy rogowej, nie zaburzając funkcji bariery naskórkowej. Indukuje odnowę naskórkową, zwiększając także grubość naskórka. Stymuluje geny dla HLA, białka zaangażowanego w produkcję kwasu hialuronowego. Ponadto indukuje syntezę białek występujących na granicy skórno-naskórkowej i w powierzchownych warstwach skóry – tych, których ekspresja zmniejsza się z wiekiem, m.in. kolagenu IV i VII, lamininy 5, fibryliny. Jednak najważniejszym efektem działania LR2412 jest pobudzenie syntezy kwasu hialuronowego w skórze.

Rola retinoidów w nowoczesnej terapii przeciwstarzeniowej

XV Kongres Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych,

5-7 marca 2014 r.

Retinoidy są uznanymi lekami, skutecznie przeciwdziałającymi starzeniu się skóry. Głównym przedstawicielem retinoidów jest retinol (witamina A). Związek ten przechodzi szereg przemian chemicznych w skórze, głównie do pochodnych estrowych retinolu (estery retinylu), a jedynie w niewielkim stopniu (< 5%) w retinaldehyd oraz pochodne all-trans i 9-cis kwasu retinowego.

Efektem działania retinoidów jest wygładzenie powierzchni skóry, spłycenie zmarszczek, rozjaśnienie przebarwień, zmniejszenie ilości zaskórników. Retinoidy wykazują także działanie przeciwzapalne.

Odkrycia ostatnich dwudziestu lat w dermatologii rozwijające dermatologię estetyczną

XII Kongres Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych,

4 marca 2011 r.

Powstanie i rozwój dermatologii estetycznej stał się możliwy dzięki odkryciom w dermatologii ogólnej. Naukowcy poszukujący nowych substancji do leczenia chorób skóry, takich jak nowotwory i stany przednowotworowe, łuszczyca, trądzik, uszkodzenia posłoneczne, opracowali nowe substancje, które znalazły zastosowanie w dermatologii estetycznej. Spośród wielu opisanych największą rolę odegrały: retinoidy, filtry chroniące przed słońcem, kwas glikolowy i salicylowy, a także witamina C, kwas azelainowy i antyoksydanty.

Protokoły terapeutyczne stosowane w dermatologii estetycznej powinny uwzględniać dane o chorobach dermatologicznych pacjenta, aktualnym stanie skóry i dokładną analizę zmian, które podlegać będą terapii. Te wszystkie informacje pozwalają dobrać skuteczne leczenie i zaproponować odpowiednie zabiegi.

Nowe trendy w kosmetologii u progu XXI wieku

Konferencja naukowa Estetyka’99, Międzynarodowe Forum Kosmetologiczne,

6 marca 1999 r.

Proces starzenia się skóry zależny jest od dwóch grup czynników: wewnątrzpochodnych, gdzie dominują procesy zanikowe i zewnątrzpochodnych, w których główną rolę odgrywają zjawiska przerostowe. Skóra jest najbardziej ze wszystkich narządów człowieka narażona na działanie czynników zewnętrznych. W patogenezie starzenia się skóry największą rolę odgrywa promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez słońce. Zmiany pojawiające się na skórze pod wpływem światła słonecznego są tak powszechne, że często uważa się je za naturalne, typowe dla starzejącej się skóry. Jednak ani zmarszczki, ani głębokie pobruzdowania skóry, jej suchość, szorstkość, nadmierne rogowacenie czy przebarwienia nie wynikają z upływu czasu – są rezultatem fotostarzenia.

Dziś wiemy, że zmiany te nie są nieuchronne. Istnieją skuteczne sposoby zapobiegania procesowi starzenia się skóry. Obecnie główną rolę odgrywają środki miejscowe, przywracające dawny wygląd uszkodzonej skórze, znacznie mniej inwazyjne niż np. chirurgia plastyczna, działające w sposób bardziej fizjologiczny i tańsze. Rozpoczęcie procesu leczenia zależy od stopnia zaawansowania fotostarzenia się skóry. Osobom zamieszkującym słoneczne rejony świata zaleca się rozpoczęcie leczenia już po 20. roku życia.

W terapii mającej na celu odwrócenie procesów posłonecznego starzenia się skóry oraz jego dalszemu zapobieganiu pierwszorzędową rolę odgrywają środki chroniące przed promieniowaniem słonecznym (tzw. sunscreeny). Zawierają one filtry chemiczne i fizyczne pochłaniające, rozpraszające i odbijające promieniowanie ultrafioletowe. Środki te nie tylko chronią przed silnym oparzeniem, ale także opóźniają starzenie się skóry i karcenogenezę zależną od słońca. Właściwości ochronne przed promieniowaniem ultrafioletowym mają także zawarte w niektórych kremach związki antyoksydacyjne, witamina E i C, a także beta-karoten.

Wykazano, że skóra uszkodzona przez słońce jest zdolna do samoodnowy, a nawet do „odmładzania”, jeżeli jest dostatecznie chroniona przez odpowiednie środki ochronne przed promieniowaniem UVA i UVB.

Drugą istotną grupą leków odgrywających ważną rolę w procesie przeciwdziałania starzeniu się skóry są retinoidy. Najlepiej poznanym miejscowym retinoidem jest kwas transretinowy, zwany tretinoiną. Tretinoina zmniejsza ilość zmarszczek, wybiela przebarwienia, uelastycznia skórę i wygładza jej powierzchnię.

W ostatnich latach dla poprawienia kondycji starzejącej się skóry sięgnięto po stosowane już od czasów antycznych naturalne kwasy owocowe. Alfa-hydroksykwasy odniosły w ostatnim dziesięcioleciu ogromny sukces. Kwasy te ułatwiają usuwanie powierzchownych warstw komórek rogowych naskórka, powodując natychmiastowe wygładzenie skóry i ujednolicenie jej powierzchni. Długotrwałe ich stosowanie prowadzi także do wybielenia przebarwień, typowych dla starzejącej się skóry.

Pilingi

Rola peelingów w leczeniu trądziku – glukonolakton jako nowa substancja stosowana w peelingach

XVII Kongres Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych,

26-28 lutego 2016 r.

Dziś nie sposób już wyobrazić sobie dbania o urodę, kondycję i zdrowie skóry bez jej systematycznego złuszczania. Preparaty stosowane do eksfoliacji są skuteczne jak nigdy wcześniej i całkowicie bezpieczne. Najbardziej popularne są tzw. pilingi chemiczne z zastosowaniem różnych związków chemicznych, które powodują nie tyko złuszczanie, lecz także regenerację naskórka lub jednocześnie naskórka oraz skóry właściwej. Obecnie są one jedną z szeroko stosowanych w dermatologii metod terapeutycznych. Nowa era w stosowaniu tych zabiegów zaczęła się w końcu lat 70., kiedy odkryto dobroczynne dla skóry właściwości hydroksykwasów, w tym kwasu glikolowego.

Pilingi dają spektakularne efekty w odmładzaniu i usuwaniu defektów skóry. W Polsce zabiegi złuszczania wykonujemy najczęściej u pacjentów ze zmianami trądzikowymi i potrądzikowymi (inne ważne wskazanie to skóra łojotokowa). Zarówno z publikacji naukowych, jak i doświadczenia klinicznego dr Ewy Chlebus wynika, że jest ono skuteczne m.in. w leczeniu zaskórników oraz blizn potrądzikowych. Pilingi odgrywają też ważną rolę we wspomagającej i podtrzymującej terapii trądziku młodzieńczego i trądziku ludzi dorosłych.

W leczeniu trądziku dobieramy rodzaj zabiegu do problemu pacjenta. Zależnie od tego, czy leczymy zaskórniki, przebarwienia pozapalne, łojotok, potrądzikowe uszkodzenia skóry, czy też prowadzimy terapię podtrzymującą po aktywnym procesie leczenia, musimy wybrać określony piling i opracować indywidualny program terapeutyczny, uwzględniając w nim zabiegi podtrzymujące. W leczeniu trądziku najczęściej stosuje się kwas pirogronowy, salicylowy, trójchlorooctowy (TCA), glikolowy. Wykonuje się też pilingi złożone z retinoidami i kwasem azelainowym oraz zabiegi z zastosowaniem rezorcyny. Większość z nich można poprzedzić mikrodermabrazją.

Do leczenia blizn potrądzikowych typu „ice-pick” i „box car” rekomendowane są zabiegi przy użyciu kwasu TCA w stężeniu 50-100% (tzw. cross TCA). Nowością jest zastosowanie łagodniejszych substancji – kwasu migdałowego i glukonolaktonu. Taką terapię opracowano w celu leczenia trądziku ludzi dorosłych, który obecnie jest narastającym problemem osób po 25. roku życia. Skóra pacjentów w tym wieku, w porównaniu ze skórą osób młodych, jest bardzo wrażliwa, ma skłonność do przebarwień. Pilingi z zastosowaniem łagodnych związków są więc bardzo pomocne w utrzymaniu remisji tej trudnej do leczenia, długiej i uciążliwej dla pacjenta odmiany trądziku.

Nowe substancje stosowane w peelingach

XIV Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Sekcji Dermatochirurgii PTD,

VII Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Sekcji Dermatologii Dziecięcej PTD, 13-15 czerwca 2013 r.

Peelingi chemiczne, nowe substancje, nowe możliwości terapeutyczne

V Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

Bydgoszcz, 4-6.06.2009 r.

Od czasu poznania zalet retinoidów liczni badacze próbowali uczynić z nich składnik pilingów medycznych. Udało się to dopiero na początku XXI wieku. Zaczęto wtedy stosować pilingi złożone, w których retinoidy mają zasadnicze znaczenie. Zabiegi te (pilingi, w których skład wchodzą: retinoidy, kwas mlekowy, kwas azelainowy i kwas askorbinowy) umożliwiły leczenie uszkodzeń skóry po trądziku. Dzięki nowym procedurom łączącym retinoidy z kwasem azelainowym i antyoksydantami wprowadzono łagodne zabiegi stosowane w odmładzaniu skóry twarzy oraz terapii podtrzymującej w leczeniu trądziku różowatego.

Najskuteczniejszym zabiegiem likwidującym przebarwienia jest piling złożony, w którym zastosowano związki rozjaśniające o niewielkim działaniu drażniącym (kwas kojowy, kwas fitowy, arbutynę, palmitynian retinolu i kwas askorbinowy).

Nowością jest leczenie cieni pod oczami i przebarwień w miejscu zmian naczyniowych. W leczeniu cieni pod oczami zastosowano argininę – aminokwas zwiększający przepływ krwi, stymulujący układ krążenia, działający przeciwzapalnie i nawilżająco.

Bardzo trudne do rozjaśnienia przebarwienia w miejscach zmian naczyniowych próbuje się leczyć kwasem migdałowym połączonym z antyoksydantami, substancjami odbarwiającymi, preparatami eliminującymi brązowy barwnik, a także retinoidami, które mają podstawowe znaczenie w procesie naprawy skóry.

Pilingi z TCA jako metoda leczenia blizn typu „ice-pick” u pacjentów z trądzikiem.

VII Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

9-11 maja 2013 r.

Leczenie blizn typu „ice-pick” jest wyzwaniem w dermatologii estetycznej. Wraz z rozpowszechnieniem trądziku ludzi dorosłych blizny tego typu stały się prawdziwym problemem wielu młodych kobiet. Jako terapię wykorzystujemy tutaj technikę nazwaną chemiczną odbudową blizn skórnych, która polega na ogniskowym aplikowaniu 50% TCA. W efekcie leczenia tą metodą otrzymujemy dobrą odpowiedź kliniczną. Następuje częściowe zatarcie atroficznych blizn przez wzrost produkcji kolagenu.

Po zastosowaniu TCA wykazano zwiększenie grubości skóry, co jest rezultatem nie tylko wzmożonej produkcji tego białka, ale także jego reorganizacji. Kolagen III jest stopniowo zastępowany przez kolagen I. Włókna układają się równolegle do naskórka, co poprawia wygląd skóry. Dodatkowo wzrasta produkcja włókien elastyny i glikoaminoglikanów. Ten remodeling może trwać nawet kilka miesięcy.

Efekty leczenia CROSS TCA opisywane w literaturze:

Lee i wsp. stosowali u pacjentów z bliznami typu „ice-pick” 65% i 100% TCA. Zabiegi były powtarzane od 3-6 razy co 1-3 miesiące.

Przy zastosowaniu stężenia 65% u 27 na 33 pacjentów uzyskano dobrą odpowiedź na leczenie, a u 2 pacjentów – bardzo dobrą. Natomiast stosując 100% TCA u 15 na 32 osoby odnotowano bardzo dobrą odpowiedź na stosowaną terapię, u 15 na 32 – dobrą.

Kunger i wsp. stosując 100% TCA w czasie 4 zabiegów co 2 tygodnie, zaobserwowali u 73% pacjentów bardzo dobry efekt, tzn. ustąpienie powyżej 70% blizn u danego chorego. U 20% uzyskano dobry efekt, tzn. ustąpienie 51-70% blizn. U 6% pacjentów odpowiedź na stosowane leczenie była słaba.

Zabieg jest metodą bezpieczną. Dzięki zastosowaniu punktowego TCA następuje szybkie gojenie. Nie obserwuje się powikłań.

Pilingi w trądziku

Konferencja dot. trądziku Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

Zakopane, wrzesień 2011 r.

W nowoczesnym ujęciu piling medyczny jest nieinwazyjnym zabiegiem lekarskim powodującym poprawę stanu naskórka, a także często skóry właściwej. Najbardziej popularne są tzw. pilingi chemiczne polegające na stosowaniu różnych związków chemicznych które powodują złuszczanie, a następnie regenerację naskórka lub jednocześnie naskórka i skóry właściwej.

Odkrycie hydroksykwasów w końcu lat 70., a szczególnie kwasu glikolowego, i szerokie wprowadzenie ich do lecznictwa w latach 90. dało początek nowej erze zabiegów i wielkiemu rozwojowi pilingów jako metody terapeutycznej. Pilingi stosowane są w leczeniu zmian chorobowych na skórze, ale mogą być także wykonywane u ludzi ze zdrową skórą w celu poprawy jej wyglądu.

W Polsce najczęściej wykonujemy zabiegi złuszczania u pacjentów ze zmianami trądzikowymi, jak i potrądzikowymi. Wskazaniem do zabiegu jest także skóra łojotokowa. W leczeniu trądziku rodzaj zabiegu dobieramy do problemu. W zależności od tego, czy leczymy zaskórniki, przebarwienia pozapalne, łojotok, uszkodzenia skóry po trądziku, czy też prowadzimy terapię podtrzymującą po aktywnym procesie leczenia, musimy zdecydować się na określony typ pilingu i opracować program terapeutyczny dla pacjenta, uwzględniając terapię pomiędzy zabiegami.

Najczęściej stosowane w leczeniu trądziku są substancje złuszczające, takie jak kwas pirogronowy, salicylowy, TCA, pilingi złożone z retinoidami i kwasem azelainowym, zabiegi z zastosowaniem rezorcyny. W razie potrzeby większość z tych zabiegów można poprzedzić wykonaniem mikrodermabrazji.

Rola kwasu glikolowego we współczesnych peelingach

Konferencja naukowa, 2006 r.

Ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania peelingów glikolowych w żelu DERMPeel – podsumowanie wyników pierwszego polskiego lekarskiego badania aplikacyjnego chemicznych peelingów glikolowych

Konferencja naukowa, 2006 r.

Rola peelingów z użyciem hydroksykwasów w prowadzeniu pacjentów z trądzikiem

XXVIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, 2004 r.

AHA w różnych chorobach skóry – wskazania i ograniczenia metody

(Chlebus E., Kaniowska E., Kowalska-Olędzka E.),

II Międzynarodowy Kongres Dermatologii Estetycznej, 2001 r.

Rewolucja w odmładzaniu skóry pilingami nastąpiła w latach 80., kiedy dwaj amerykańscy lekarze, dr Eugene Van Scott oraz dr Ruey Yu wykazali korzystny wpływ kwasów owocowych (AHA), a szczególnie kwasu glikolowego na skórę. Kwasy te wyparły wówczas wcześniej stosowane w złuszczaniu związki, a pilingi przy ich użyciu stały się niezwykle popularne w gabinetach dermatologicznych i kosmetycznych (w Polsce zabiegi z kwasami owocowymi zaczęto wykonywać w latach 90.). Co istotne, dermatolodzy zaczęli łączyć AHA z innymi związkami, np. kwasem retinowym w leczeniu trądziku, a także z substancjami hamującymi aktywność tyrozynazy przy usuwaniu przebarwień.

Złuszczanie kwasem glikolowym należy do grupy peelingów powierzchownych. Obserwowane w wyniku jego działania zmiany dotyczą naskórka i górnej części warstwy brodawkowatej skóry właściwej. Stosując tę metodę leczenia, najlepsze efekty kliniczne uzyskuje się w terapii przebarwień, uszkodzeń skóry po trądziku i w leczeniu starzejącej się skóry. Najlepsze wyniki osiąga się prowadząc zabiegi w seriach, tworząc programy leczenia skóry. Zabieg może być stosowany niezależnie od karnacji i typu skóry. Jest bezpieczny, nie daje efektów niepożądanych.

Yellow Peel. Rola peelingów z użyciem alpha-hydroksykwasów w prowadzeniu pacjentów z trądzikiem ludzi dorosłych

Sympozjum dermatologiczne,

6.11.2004 r.

Trądzik to schorzenie, które wielu pacjentom towarzyszy przez wiele lat – objawy choroby występują pomiędzy 12. a 50. rokiem życia. Nawracające zaskórniki, przebarwienia, ubytki naskórka czy blizny są często źle akceptowane przez pacjentów i wyraźnie wpływają na jakość życia. Od lat poszukiwane są bezpieczne i relatywnie niedrogie zabiegi, które w sposób skuteczny będą pomagały w leczeniu zaskórników i wpływały na odbudowę ubytków naskórka. Uznaną metodą leczenia trądziku są pilingi chemiczne, w tym złuszczanie kwasem glikolowym. Interesującym wydaje się zabieg, w którym łączy się działanie alpha-hydroksykwasów z beta-hydroksykwasami, tretinoiną, kwasem azelainowym, fitowym czy kojowym. Wyniki leczenia wskazują na ważną rolę tego zabiegu w leczeniu uszkodzeń skóry.

Yellow Peel to formuła peelingu chemicznego składająca się z kilku etapów. Na początku zabiegu wykonuje się peeling powierzchniowy przy użyciu AHA i BHA, które zmniejszają przyleganie pomiędzy korneocytami bez powodowania stanu zapalnego. W odpowiedzi na zabieg otwarciu ulega warstwa rogowa, zwiększając swoją przepuszczalność dla substancji aktywnych, czyli mieszaniny retinaldehydu, kwasu kojowego, kwasu azelainowego, kwasu fitowego i askorbylu palmitynowego (witamina C). W wyniku zabiegu zwiększa się mikrokrążenie – następuje poprawa kolorytu. Dodatkowo skóra staje się rozjaśniona, jędrna, napięta, spłyceniu ulegają drobne zmarszczki.

Trądzik

Biofilm Propionibacterium acnes. Nowości w etiopatogenezie trądziku

IX Ogólnopolska Konferencja Edukacyjna. Andrzejki Dermatologiczne,

20 listopada 2015 r.

Trądzik jest chorobą przewlekłą, trwającą niejednokrotnie wiele lat. Podstawą leczenia są terapie miejscowe, skuteczne u ok. 60% pacjentów. U pozostałych wymagających leczenia ogólnego stanowią one leczenie uzupełniające.

Zasadność leczenia miejscowego wynika z aktualnej wiedzy.

Ostatnie lata przyniosły wiele informacji na temat roli Propionibaterium acnes w etiopatogenezie trądziku. Identyfikacja genomu tej bakterii umożliwiła zrozumienie znaczenia roli tego mikroorganizmu w rozwoju fazy zapalnej trądziku. Ponadto wykazano, że Pronionibacterium acnes pobudza produkcję sebum oraz ma wpływ na powstawanie zmian niezapalnych. Proliferacja w mieszku włosowo-łojowym może prowadzić do przewlekłej aktywacji mechanizmów odporności wrodzonej. Propionibacterium acnes ma zdolność do tworzenia biofilmu, który sprzyja oporności bakterii na niektóre antybiotyki. Od lat zwraca się uwagę na narastanie oporności na Propionibactrium acnes zarówno po terapiach miejscowych, jak i doustnych. Opracowane są liczne zalecenia ograniczające stosowanie antybiotyków do krótkich okresów leczenia. Światowi eksperci zajmujący się trądzikiem aktualizują strategie mające na celu zmniejszenie oporności antybiotykowej. Najnowsze badania dowodzą o potrzebie stosowania preparatów niszczących biofilm P.acne. Prowadzi to do utraty zdolności adhezyjnych bakterii do mieszka, zmniejszając stan zapalny i proliferację keratynocytów.

Współczesne metody leczenia zmian potrądzikowych

Sympozjum „Trądzik. Izotretinoina doustna w leczeniu trądziku”,

Kraków, 5 listopada 2005 r.

Nowoczesne metody terapii trądziku

Seminarium szkoleniowe Beauty Poland’99,

20-21 lutego 1999 r.

Trądzik różowaty

Trądzik różowaty – odwieczny problem lekarza praktyka

Polska Akademia Dermatologii i Wenerologii,

maj 2017 r.

Trądzik różowaty jest częstą, długo trwającą chorobą skóry. Zadaniem lekarza jest nie tylko zalecenie terapii w okresie ostrym choroby, lecz także dobór leków w okresie remisji, a także zaproponowanie właściwej pielęgnacji skóry. Prawidłowe leczenie zarówno ogólne, jak i zewnętrzne, a także wskazanie odpowiednich kosmetyków i zabiegów pielęgnacyjnych wyraźnie zmniejsza częstość nawrotów choroby.

Przełom w leczeniu trądziku różowatego wywołały trzy publikacje naukowe. W pierwszej, z 2002 roku, międzynarodowy zespół ekspertów zajmujących się trądzikiem różowatym ogłosił nowy podział kliniczny tego schorzenia. W drugiej publikacji międzynarodowa grupa ekspertów (ROSIE) zaproponowała trzystopniową opiekę nad pacjentami z trądzikiem różowatym. Trzecia publikacja zawierała wyniki nowych badań dotyczących etiopatogenezy tej choroby i wskazywała na główną rolę przeciwbakteryjnego peptydu katelicydyny i jego aktywatora kalikreiny-5 w nasilonej odpowiedzi immunologicznej.

Pomimo uporządkowania wiedzy leczenie trądziku różowatego pozostaje dla dermatologa dużym wyzwaniem. W codziennej praktyce dermatologicznej lekarz musi rozstrzygnąć, czy leczenie dopasować do obrazu klinicznego choroby, czy też do podtypu rosacea. Problem stanowi także długość leczenia, częstość nawrotów oraz bardzo często zła tolerancja stosowanych środków.

Bardzo ważnym etapem leczenia trądziku różowatego jest terapia podtrzymująca w okresie remisji choroby. Aż u 25 proc. pacjentów po leczeniu doustnym występują nawroty. Dlatego w celu utrzymania remisji poza terapią miejscową, która trwa najczęściej około 6 miesięcy, stosuje się procedury zabiegowe.

Trądzik różowaty z punktu widzenia lekarza praktyka. Rola alergii kontaktowej

Dr n. med. E. Chlebus., dr n. med. A. Szmurło., dr n. ekon. M. Chlebus, dr K. Dąbrowa

Konferencja „Tete-a-tete z dermatologią”,

3-4 czerwca 2017 r.

Obecnie obserwowany jest znaczący wzrost problemów zarówno ze skórą naczyniową, jak i wrażliwą. Współistnienie skóry wrażliwej i naczyniowej stanowi często bardzo trudny problem dla klinicysty. W obu przypadkach czynniki zewnętrzne mogą prowadzić do niekontrolowanego zaczerwienienia twarzy. Rumień czy też nadmierna reaktywność skóry mogą być efektem ekspozycji na słońce, mróz, wiatr, wysoką temperaturę otoczenia oraz skutkiem drażniącego działania niektórych kosmetyków. Pacjenci skarżą się zaś na dolegliwości takie jak: pieczenie, mrowienie, obrzęk, świąd, zaczerwienienie oraz dyskomfort skóry.

Najtrudniejszą grupę pacjentów stanowią chorzy z postacią rumieniową z teleangiektazjami (ETR), rzadziej grudkowo-krostkową (PPR), u których nasilenie objawów rosacea wiąże się objawami subiektywnymi, opisywanymi w tzw. zespole Sensitive Skin Syndrome.

W trądziku różowatym, poza terapią farmakologiczną, wyjątkowo istotny jest dobór leków zewnętrznych i preparatów do pielęgnacji skóry. U pacjentów z wrażliwą skórą produkty pielęgnacyjne powodują często wystąpienie reakcji alergicznej czy z podrażnienia, co znacznie utrudnia leczenie.

Wnioski te wynikają z badania z udziałem 273 pacjentów z trądzikiem różowatym, leczonych w Klinice Dr Chlebus w latach 2010-2017, u których występowały dolegliwości związane ze skórą wrażliwą lub/i tych, u których występowały nawracające, uporczywe zmiany skórne niepoddające się standardowemu leczeniu. Wykonano skórne testy kontaktowe, wykorzystując tzw. standard europejski i testy kosmetyczne. U 96 pacjentów wykonano testy zgodne ze standardem europejskim, u 23 testy kosmetyczne i u 160 oba testy.

Zabiegi dermatologii estetycznej w leczeniu trądziku różowatego

IX Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej PTD,

23-24 czerwca 2017 r.

Leczenie trądziku różowatego łączy się często z trudnym, przewlekłym postępowaniem. Zastosowanie leczenia ogólnego lub zewnętrznego zależne jest od podtypu choroby lub objawów klinicznych. Od niedawna stosuje się w terapii, poza lekami doustnymi i miejscowymi, inne procedury służące poprawie struktury skóry i leczeniu zmian naczyniowych. Są to przede wszystkim zabiegi laserowe oraz pilingi z retinoidami w terapii podtrzymującej, po wygaszeniu aktywnej fazy choroby.

Koncepcja leczenia pilingami retinoidowymi skóry skłonnej do trądziku różowatego nawiązuje do jednej z hipotez etiopatogenezy choroby, według której trądzik różowaty jest skutkiem degeneracji tkanki łącznej. Zastosowanie retinoidów, jak wynikało z wcześniejszych doświadczeń, korzystnie wpływa na jej odbudowę.

W leczeniu trądziku różowatego najczęściej stosowane są pilingi złożone, w których kwas retinowy łączy się z kwasem kojowym, kwasem azelainowym, witaminą C, a także z kwasem mlekowym. Wydaje się, że w pilingach naprawczych, poza retinoidami, szczególną rolę odgrywa kwas azelainowy, który ma działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwbakteryjne.

W wyniku działania złożonych pilingów retinoidowych skóra staje się jaśniejsza, mniej skłonna do powstawania rumienia. Dodatkową zaletą jest wyraźny efekt odmłodzenia. To powód do zadowolenia szczególnie dla tych pacjentek, które są zmęczone wieloletnią walką z chorobą.

W profilaktyce trądziku różowatego stosowane są również pilingi z kwasem glikolowym i migdałowym. Ich zadaniem jest naprawa bariery naskórkowej. Innym, bardzo prostym a zarazem skutecznym zabiegiem jest stosowanie małych dawek kwasu trójchlorooctowego w celu zmniejszenia przepuszczalności naczyń i rozjaśnienia skóry.

Skóra wrażliwa i naczyniowa. Leczenie i pielęgnacja w oparciu o najnowsze wytyczne

Dr n. med. Ewa Chlebus, dr n. med. Barbara Pytrus

XVI Kongres Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych,

6-8 marca 2015 r.

Obecnie dermatolodzy obserwują znaczące nasilenie problemów ze skórą naczyniową oraz wrażliwą. Nasilenie to zauważalne jest nie tylko u pacjentów w Europie, lecz także w USA i Japonii.

Etiopatogeneza skóry wrażliwej i naczyniowej jest zróżnicowana, co stanowi poważny problem kliniczny. Ponad 80 proc. pacjentów ze skórą naczyniową ocenia ją jako wrażliwą. W obu przypadkach pod wpływem czynników zewnętrznych dochodzi do niekontrolowanego zaczerwienienia twarzy. Reakcje w postaci rumienia lub nadmiernej reaktywności na bodźce mogą wywoływać: słońce, mróz, wiatr, wysoka temperatura otoczenia oraz kosmetyki drażniące skórę. Pacjenci skarżą się na dolegliwości takie jak: pieczenie, mrowienie, obrzęk, świąd, zaczerwienienie oraz dyskomfort i napięcie skóry twarzy. Z myślą o tej grupie opracowuje się specjalne wytyczne dotyczące leczenia i pielęgnacji skóry naczyniowej i wrażliwej. Zaleca się przede wszystkim unikanie czynników szkodliwych oraz prawidłową pielęgnację w oparciu o preparaty odbudowujące barierę lipidową skóry, kremy ochronne z filtrem, antyoksydanty oraz związki przeciwzapalne.

Pielęgnacja powinna być rozszerzona o zabiegi lecznicze przeznaczone dla takiego typu skóry, mające na celu zmniejszenie rumienia oraz nadwrażliwości na czynniki zewnętrzne, zmniejszenie rozszerzonych naczyń, a także działanie przeciwzapalne. Dermatolodzy proponują kilka metod: jonoforezę, laseroterapię, pilingi medyczne oraz diody LED. Należy podkreślić, że najlepsze rezultaty dają zabiegi stosowane łącznie.

Trądzik różowaty – leczenie zewnętrzne, pielęgnacja. Alergia kontaktowa u pacjentów z trądzikiem różowatym

VII Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

Gdańsk, 9-11 maja 2013 r.

Trądzik różowaty. Leczenie miejscowe oraz propozycje postępowania w okresie remisji choroby. Polska Akademia Dermatologii i Wenerologii

VII Sympozjum Naukowo-Szkoleniowe ZG PTD,

Karpacz 2012 r.

Nowe metody leczenia miejscowego trądziku różowatego w okresie aktywnej choroby i remisji. Pielęgnacja skóry. Polska Akademia Dermatologii i Wenerologii

VI Sympozjum Naukowo-Szkoleniowe Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

Wisła, 7-10 kwietnia 2011 r.

Trądzik różowaty. Zasady postępowania w aktywnym okresie choroby oraz w fazie remisji

V Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

Bydgoszcz, 4-6 czerwca 2009 r.

Trądzik różowaty – metody leczenia i pielęgnacji skóry w dermatologii estetycznej

II Ogólnopolska Konferencja Edukacyjna. Andrzejki Dermatologiczne,

28-29 listopada 2008 r.

Trądzik różowaty jest jedną z częstszych chorób skóry, z którą pacjenci zgłaszają się do gabinetów dermatologicznych. Międzynarodowa grupa ekspertów (ROSIE) po analizie etiopatogenezy i przebiegu choroby, zaproponowała trzystopniową opiekę nad pacjentem z trądzikiem różowatym. Opieka ta ma obejmować: terapię, edukację pacjenta i pielęgnację skóry.

W odniesieniu do terapii wymieniono leki do stosowania miejscowego: metronidazol, kwas azelainowy, połączenie sulfacetamidu sodu 10% z 5% siarką, a także klindamycynę i retinoidy.

W Polsce najczęściej stosowany jest metronidazol – zarówno w monoterapii miejscowej, jak i w leczeniu choroby w okresie remisji. Coraz większe doświadczenie mamy z kwasem azelainowym, który jest korzystnie oceniany przez pacjentów z postacią grudkowo-krostkową trądziku.

Próby leczenia miejscowego retinoidami podejmowano od dawna. Od ok. 8 lat stosowane są w okresie remisji pilingi retinoidowe. Ich efektem jest wyraźne polepszenie wyglądu skóry, i co za tym idzie, znaczna poprawa komfortu życia pacjenta. Terapie miejscowe służą przede wszystkim zapobieganiu remisji i zaostrzeniom choroby.

W trądziku różowatym, poza terapią farmakologiczną, wyjątkowo istotne są edukacja chorego oraz dobór preparatów do pielęgnacji skóry.

Trądzik różowaty – leczenie

Konferencja „Tete-a-tete z dermatologią”,

Łódź, 10 maja 2014 r.

Leczenie trądziku różowatego jest indywidualne. Grupa ekspertów międzynarodowych (ROSIE) już od kilku lat zaleca, aby terapię dobierać do objawów choroby. Zasada wydaje się słuszna i wielu lekarzy już się nią kieruje, szczególnie w przypadku pacjentów, u których dochodzi do nakładania się podtypów choroby. Ponadto proponuje się trzystopniową opiekę nad pacjentami z trądzikiem różowatym obejmującą: leczenie, edukację pacjenta i pielęgnację skóry.

W ostatnich latach zabiegi laserowe i IPL zyskały ważne miejsce w terapii trądziku różowatego. Stosowane w okresie remisji choroby, łagodzą rumień, likwidują teleangiektazje, zmniejszają nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne, znacznie poprawiają nie tylko wygląd, lecz także komfort psychiczny pacjenta. Ciągle jednak nie ma znormalizowanych procedur jednoznacznie określających, w jakim stanie klinicznym zabiegi należy rozpocząć, jak długo je wykonywać i kiedy powtarzać. Zalecając je, lekarze muszą więc kierować się własną wiedzą i doświadczeniem.

Doświadczeni lekarze w leczeniu trądziku różowatego stosują też pilingi chemiczne. Poprawiają one strukturę skóry i działają nawilżająco. Pacjentom proponuje się jonoforezę, która zmniejsza przepuszczalność naczyń oraz masaż opisany przez Sobye’a (codzienne masowanie przez 2-3minuty policzków, nosa i czoła w celu zmniejszenia obrzęków twarzy).

Aż 80 proc. pacjentów chorujących na trądzik różowaty uważa, że ma skórę wrażliwą. Dlatego w chorobie tej ogromne znaczenie ma odpowiednia pielęgnacja. Stosowanie właściwych substancji do mycia i kremów bardzo ułatwia leczenie i niekiedy pozwala uniknąć nawrotów choroby.

Do mycia skóry twarzy należy używać płynów miceralnych lub/i żeli do mycia przeznaczonych do skóry naczyniowej czy wrażliwej. Należy unikać pachnących i kolorowych mydeł emulsyjnych, żeli do twarzy i ciała, a także szamponów. Tonik trzeba zastąpić wodą termalną. Bardzo ważne jest stosowanie odpowiednich kremów pielęgnacyjnych i ochronnych. Przed zastosowaniem nowego kremu należy wykonać próbę tolerancji preparatu.

Filtry chroniące przed słońcem należy stosować przez cały rok. Od wczesnej wiosny do jesieni pacjenci z trądzikiem różowatym powinni stosować preparaty o średnich wskaźnikach ochrony przed słońcem (SPF 15-30 lub więcej, w zależności od skóry pacjenta). Należy nakładać je nawet do pracy, jeżeli biuro oświetlają emitujące ultrafiolet jarzeniówki (SPF 15-30). W okresie wakacji należy chronić skórę najsilniejszymi kremami (SPF 30 i więcej). W ferie zimowe filtry należy łączyć z lipidowymi kremami chroniącymi przed mrozem.

Pielęgnacja zależy od zaawansowania choroby. W okresach zaostrzeń stosuje się tylko kremy do skóry wrażliwej i alergicznej, szczególnie, jeśli pacjenci odczuwają pieczenie, palenie czy świąd skóry. Przy nadmiernie wysuszonej skórze, której towarzyszy podrażnienie czy uczulenia kontaktowe pomagają lekkie, lipidowe kremy, odbudowujące barierę naskórkową. Natomiast w okresie remisji sprawdzają się kremy przeznaczone specjalnie do skóry naczyniowej, zawierające związki antyoksydacyjne, przeciwzapalne, kojące i nawilżające. Dobry krem do tego typu skóry powinien mieć tak dobrany skład, aby odbudowywać barierę naskórkową, zmniejszać suchość i szorstkość skóry, a także likwidować złuszczanie. Jednocześnie powinien redukować nadwrażliwość, a tym samym łagodzić uczucie pieczenia czy kłucia. Powinien też zmniejszać rumień i zapobiegać powstawaniu teleangiektazji.

Trądzik różowaty. Zasady postępowania w aktywnym okresie choroby oraz w fazie remisji

Akademia Dermatologii,

Wisła 2011 r.

Leczenie trądziku różowatego łączy się często z trudnym, przewlekłym postępowaniem. Zastosowanie leczenia ogólnego lub zewnętrznego zależne jest od podtypu choroby. Od niedawna w terapii stosuje się – poza lekami doustnymi i miejscowymi – metody służące poprawie struktury skóry i leczeniu zmian naczyniowych. To przede wszystkim leczenie z zastosowaniem laserów oraz pilingi wykonywane po wyleczeniu aktywnej fazy choroby. Koncepcja leczenia pilingami skóry skłonnej do trądziku różowatego odnosi się do hipotezy powstawania tej choroby, według której przyczyną trądziku różowatego jest degradacja tkanki łącznej.

Najczęściej stosowane są pilingi złożone, czyli złuszczanie skóry preparatem zawierającym kwas retinowy w połączeniu z substancjami takimi jak: kwas kojowy, kwas azelainowy, witamina C, a także kwas mlekowy.

Trądzik różowaty jest schorzeniem, w którym wyjątkowo ważne jest omówienie zasad pielęgnacji skóry zarówno w okresie aktywnym choroby, jak i w okresie remisji. Ważne jest zwłaszcza wyeliminowanie wcześniej popełnianych błędów.

W nowoczesnym leczeniu trądziku uwzględnia się czynniki etiopatologiczne tej choroby. Obecnie podkreśla się rolę zmian hormonalnych w okresie pokwitania i czynników genetycznych prowadzących do zwiększonego rogowacenia ujść mieszków włosowych, zwiększonego wytwarzania łoju, kolonizacji bakterii Propionibacterium acnes i rozwoju zmian zapalnych wokół gruczołów łojowych. Odrzuca się natomiast wcześniejsze koncepcje, według których czynnikami etiologicznymi w trądziku mogą być błędy dietetyczne lub higieniczne.

Leczenie w każdym przypadku powinno być dobierane indywidualnie i skierowane przeciw mechanizmom patogenetycznym, istotnym u danego chorego.

W łagodnym trądziku, w obrazie którego dominują zaskórniki zamknięte, wystarcza terapia miejscowa lekami przeciwzaskórnikowymi i antybiotykami. Trądzik umiarkowany z zaskórnikami, któremu towarzyszą grudki i krostki, wymaga zwykle doustnego stosowania antybiotyków.

Nasilony trądzik z cystami i tendencją do bliznowacenia jest wskazaniem do zastosowania izotretinoiny.

Czas potrzebny do uzyskania pożądanych efektów leczniczych może wynosić od kilku miesięcy do kilku lat. Nie należy przerywać lub zmieniać sposobu leczenia przed upływem 2-4 miesięcy.

Należy podkreślić, że poznanie patofizjologii trądziku pozwoliło na wprowadzenie skutecznego leczenia w większości przypadków. Nie ma zatem powodu, by czekać na samoistną remisję choroby, tym bardziej, że trądzik jest schorzeniem istotnie wpływającym na psychikę pacjentów. Choroba dotyczy głównie ludzi młodych, zaniepokojonych długim jej trwaniem i możliwością pozostawienia trwałych uszkodzeń skóry.

Trądzik ludzi dorosłych

Problemy leczenia trądziku dorosłych oraz blizn potrądzikowych

VIII Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

Gdynia, czerwiec 2015 r.

Trądzik ludzi dorosłych wymaga bardzo wnikliwego podejścia ze względu na długość trwania choroby, a także częste powikłania, takie jak przebarwienia i blizny.

Blizny potrądzikowe to pozostałość po zmianach chorobowych. Bliznowacenie jest typowe dla ciężkich postaci trądziku, ale blizny mogą powstawać także z powierzchownych zmian zapalnych. Czasem pojawiają się nawet w stosunkowo łagodnej postaci choroby. Niestety nie można przewidzieć, u których pacjentów pojawią się one w przebiegu trądziku.

Obecnie – w zależności od typu blizn – w leczeniu stosuje się piling Cross-TCA, laser frakcyjny CO2 i metodę nakłuwania micro-needling. Metoda Cross-TCA stała się standardem w leczeniu blizn znanych jako „ice pick” i w kształcie litery U (rolling). Laser CO2 stosowany jest głównie do usuwania blizn typu rolling i boxcar, a metoda micro-needling szczególnie do leczenia blizn typu rolling.

Trądzik ludzi dorosłych. Dane na temat występowania, przebiegu i leczenia w populacji polskiej

Dr n. med. Ewa Chlebus, dr n. ekon. Marcin Chlebus

31 Zjazd Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

Wrocław, 11-14 maja 2016 r.

Trądzik ludzi dorosłych. Czynniki, które wpływają na przebieg i nawroty choroby – analiza populacji polskiej

Bydgoszcz, 16 października 2016 r.

Autorzy publikacji naukowych na temat trądziku ludzi dorosłych szacują, że choroba ta występuje u 41-54 proc. kobiet oraz 34-40 proc. mężczyzn. Obecnie pacjenci z trądzikiem ludzi dorosłych są jedną z największych grup chorych szukających pomocy u dermatologa. W ostatnich latach ukazały się doniesienia coraz dokładniej opisujące tę chorobę. Brakuje jednak danych na temat specyfiki trądziku ludzi dorosłych w populacji polskiej. Skłoniło to autorów do przeprowadzenia dokładnej analizy statystycznej przebiegu tej choroby w grupie polskich pacjentów.

Badanie przeprowadzono w latach 2015-2016 z udziałem dużej grupy pacjentów (ponad 100 osób) Kliniki Dr Chlebus. W trakcie analizy zbadano wpływ czynników zewnętrznych na występowanie i przebieg choroby oraz oceniono objawy kliniczne występujące u pacjentów po 25. roku życia. Ponadto przeanalizowano pojawienie się zmian skórnych, czas trwania trądziku ludzi dorosłych i zastosowane terapie. Ze względu na przeważający odsetek kobiet chorujących na to schorzenie zwrócono również uwagę na stosowane przez nie terapie hormonalne oraz sposób wykonywania makijażu.

Wyniki analizy statystycznej obrazują, że trądzik ludzi dorosłych jest chorobą o charakterze przewlekłym, z nieregularną tendencją do nawrotów. Co więcej, relatywnie często po leczeniu występują przebarwienia i blizny, których pojawienia się nie można przewidzieć, ponieważ nierzadko są one powikłaniem nawet łagodnych postaci choroby.

Zebrany wywiad medyczny wskazuje ponadto, że ze względu na łatwość wywoływania podrażnień istnieje problem dobrania leczenia zewnętrznego i dermokosmetyków. U wielu pacjentów choroba ta wywołuje problemy psychologiczne i utrudnia kontakty z innymi.

Leczenie trądziku osób dorosłych

Konferencja „Tete-a-tete z dermatologią”,

Serock, 13-14 kwietnia 2013 r.

Trądzik przestał być chorobą nastolatków. Dane epidemiologiczne wskazują, że w ciągu 10 lat (1989-1999 r.) średni wiek pacjentów z trądzikiem wzrósł z 20,5 do 26,5 lat. Zmiany trądzikowe występujące po 25. roku życia zaczęto nazywać trądzikiem ludzi dorosłych – zarówno u pacjentów chorujących od lat, jak i u tych, u których zmiany pojawiły się w późnym wieku po raz pierwszy.

Leczenie trądziku ludzi dorosłych jest zbliżone do terapii trądziku nastolatków. Istnieją jednak różnice w podejściu terapeutycznym. Trądzik ludzi dorosłych może trwać nawet do szóstej dekady życia. Często jest oporny na leczenie. Pacjent z trądzikiem wieku późnego może powoli reagować na stosowaną terapię i czekać na poprawę dłużej niż młodzi pacjenci z trądzikiem. Ponadto starsza skóra jest bardziej wrażliwa na podrażnienia związane z leczeniem miejscowym. W trakcie planowania terapii u kobiet między 25. a 40. rokiem życia należy brać pod uwagę, że planują one zajście w ciążę, są w ciąży lub w okresie karmienia. Podejście do leczenia powinno być zatem bardzo indywidualne.

Należy także rozważyć wpływ choroby na stan psychiczny pacjenta i jakość jego życia. Wskazane jest łączenie standardowych metod z terapiami wspomagającymi i dermokosmetykami.

Największa grupa pacjentów wymaga leczenia zewnętrznego. Nie ma jednak jednej substancji rekomendowanej do terapii miejscowej. Retinoidy, które są podstawą w leczeniu trądziku, często powodują podrażnienia skóry u starszych pacjentów. W grupie tej występuje oporność na antybiotyki miejscowe, obserwuje się natomiast lepszą niż w grupie nastolatków tolerancję na nadtlenek benzoilu i kwas azelainowy.

W przypadku braku odpowiedzi na leczenie zewnętrzne zaleca się stosowanie leczenia ogólnego. Terapie doustne są także rekomendowane do leczenia umiarkowanej i ciężkiej postaci trądziku dorosłych i wszystkich postaci choroby, w których dochodzi do bliznowacenia, i gdzie okres leczenia trwa długo. Zawsze należy poinformować pacjenta, że odpowiedź na stosowane leczenie może być bardzo powolna. Poza doustnymi antybiotykami zaleca się izotretynoinę, a także leki antykoncepcyjne i antyandrogenne. Ze względu na przewlekły charakter schorzenia bardzo ważne są terapie wspomagające, tzn. pilingi chemiczne, leczenie światłem i metody mechaniczne.

Ryzyko nawrotu zmniejsza terapia podtrzymująca. Jest ona ważna także wtedy, gdy nawroty choroby są częste.

Leczenie trądziku ludzi dorosłych

VII Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego,

Gdańsk, 9-11 maja 2013 r.

Trądzik jest najczęściej występującą chorobą skóry. Obecnie przestał być schorzeniem przypisywanym jedynie młodzieży. Od połowy lat 90. opisywany jest także trądzik w grupie osób starszych. Pojawiła się bowiem nowa postać choroby nazwana trądzikiem ludzi dorosłych. Niezależnie od wieku, w którym pojawiają się zmiany skórne, leczenie jest zbliżone. Dobór terapii zależy od intensywności choroby. Przy nasilonych zmianach skórnych zaleca się leczenie doustne, najczęściej małymi dawkami tetracyklin, izotretynoiną, a także lekami hormonalnymi. Istotną rolę odgrywa także leczenie miejscowe, a także terapie wspomagające i kosmetyki.

Trądzik ludzi dorosłych daje nawroty nawet po latach. W ostatnim czasie ukazało się wiele publikacji analizujących problem tej choroby. Zostały opisane objawy kliniczne i usystematyzowane metody leczenia. Z codziennej praktyki wiadomo jednak, że leczenie trądziku u dorosłych stanowi często wyzwanie dla lekarza prowadzącego. W grupie kobiet po 25. roku życia leczenie trądziku często kończy się niepowodzeniem – aż u 82 proc. z nich nie ma poprawy po wielu kursach doustnej antybiotykoterapii, u 32 proc. dochodzi do nawrotów po leczeniu izotretynoiną.

Terapie hormonalne i leczenie antyandrogenowe odgrywają znaczącą rolę w leczeniu trądziku, jednak po ich odstawieniu obserwowane są często nawroty. Po leczeniu bardzo często pozostają przebarwienia i blizny. Co gorsze, nie można przewidzieć u kogo się one pojawią – mogą być powikłaniem nawet łagodnych postaci choroby. Istnieje też problem dobrania odpowiedniego leczenia zewnętrznego i dermokosmetyków (możliwość wystąpienia podrażnień). U wielu pacjentów trądzik wieku dorosłego staje się powodem problemów psychologicznych, utrudnia też relacje społeczne.

Trądzik osób dorosłych. Nowa propozycja leczenia SkinCeuticals

XIII Kongres Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych,

marzec 2012 r.

Trądzik jest najczęściej występującą chorobą skóry. Do niedawna utożsamiano go z chorobą nastolatków. Obecnie nie jest on już przypisywany jedynie młodzieży. Od połowy lat 90. opisywany jest trądzik także w grupie osób starszych. Pojawiła się bowiem nowa postać choroby nazwana trądzikiem ludzi dorosłych lub późnego wieku. Okazało się, że po 25. roku życia zmiany trądzikowe występują nawet u 1/3 populacji. Ostatnie badania dowiodły, że aż 48 proc. Europejek między 30. a 49. rokiem życia nadal skarży się na występowanie trądziku.

Zmiany trądzikowe są podobne niezależnie od wieku. Dla trądziku dorosłych typowe jest, że wykwity częściej występują w 1/3 dolnej części twarzy i są to zwykle pojedyncze, bolesne przy dotyku zmiany zapalne. U dorosłych częściej dochodzi też do powstawania przebarwień pozapalnych.

Leczenie trądziku, bez względu na wiek, w którym pojawiają się zmiany skórne jest zbliżone. Dobór terapii zależy od stopnia intensywności choroby. Przy nasilonych zmianach skórnych zaleca się leczenie doustne, jednak istotną rolę odgrywa także leczenie miejscowe. Wykorzystuje się właściwości przeciwzaskórnikowe, przeciwzapalne, antybakteryjne i naprawcze leków zewnętrznych. Stosuje się również substancje powodujące złuszczanie naskórka, a także hamujące produkcję melaniny.

Nową koncepcję leczenia trądziku osób dorosłych proponuje firma SkinCeuticals. Seria preparatów Blemish and Age Defence zawiera unikalne połączenie składników aktywnych, które działają na każdym etapie przebiegu trądziku. Kwas dikarboksylowy działa przeciwłojotokowo, przeciwbakteryjnie i rozjaśniająco. Kwas salicylowy, glikolowy cytrynowy działają złuszczająco i przeciwzaskórnikowo, a jednocześnie rozświetlająco, natomiast kwas kaprylowy zapewnia równomierne złuszczanie bez podrażnień.

Przebarwienia

Przebarwienia. Miejsce Cosmelanu w nowoczesnej terapii przebarwień

XVIII Kongres Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych,

10-12 marca 2017 r.

Zabiegi dermatologii estetycznej w leczeniu przebarwień

IX Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej PTD,

23-24 czerwca 2017 r.

Rola pilingów w leczeniu przebarwień

Konferencja „Tete-a-tete z Dermatologią”,

Warszawa, 23 kwietnia 2016 r.

Przebarwienia. Cosmelan jako skuteczna terapia depigmentacyjna

XVI Międzynarodowy Kongres Medycyny Estetycznej i Anti-Aging,

III Środkowoeuropejski Kongres Medycyny Estetycznej i Anti-Aging,

Warszawa 2016 r.

Leczenie przebarwień jest jednym z największych wyzwań dla lekarza zajmującego się dermatologią estetyczną.

Przebarwienia powstają na skórze twarzy w różnych okresach życia. Najczęściej mają związek ze zmianami hormonalnymi w czasie ciąży, menopauzy, w czasie stosowania leków antykoncepcyjnych. Często obserwuje się powstawanie przebarwień po stosowaniu w czasie słonecznego lata leków doustnych lub niektórych kosmetyków. W części przypadków nie potrafimy jednak zidentyfikować czynnika wyzwalającego procesy prowadzące do powstawania przebarwień, co sugeruje występowanie specyficznej, własnej zdolności do ich tworzenia.

Należy podkreślić, że leczenie przebarwień jest procesem długotrwałym. Aby rozjaśnić przebarwienia o typie naskórkowym wystarczy 6-12 miesięcy leczenia. Głębiej umiejscowione przebarwienia skórne wymagają znacznie dłuższego okresu leczenia, nawet ok. 2-4 lat.

Metodą, która pozwala na uzyskanie dobrych rezultatów w leczeniu przebarwień są pilingi chemiczne. Chemiczne uszkodzenie naskórka prowadzi do oddzielenia wielu warstw komórek. Preparaty złuszczające uzupełniane są ponadto o związki hamujące produkcje melaniny.

W ostatnich latach wiele mówi się o uszkodzeniu włókien kolagenowych w miejscach przebarwień i konieczności ich odbudowy. Ten proces jest powolny, prawdopodobnie dlatego leczenie przebarwień wymagać może nawet kilku lat.

Zabiegi dermatologii estetycznej w leczeniu przebarwień

IX Konferencja Sekcji Dermatologii Estetycznej PTD,

23-24 czerwca 2017 r.

Leczenie przebarwień jest jednym z największych wyzwań dla lekarza zajmującego się dermatologią estetyczną. Powstają one na skórze twarzy w różnych okresach życia. Najczęściej mają podłoże hormonalne. Często powstawanie przebarwień obserwuje się w czasie słonecznego lata, jako reakcję fototoksyczną pacjentów na niektóre leki lub aktywne kosmetyki. Ponadto produkcję brązowego barwnika w skórze pobudzają promienie ultrafioletowe i światło widzialne. W części przypadków nie potrafimy jednak zidentyfikować czynnika wyzwalającego przebarwienia, co sugeruje istnienie specyficznej, osobniczej skłonności do ich powstawania.

Należy podkreślić, że leczenie przebarwień jest procesem długotrwałym. Aby rozjaśnić przebarwienia o typie naskórkowym, wystarczy 6-12 miesięcy leczenia. Głębiej umiejscowione przebarwienia skórne wymagają znacznie dłuższej terapii, ok. 2-4 lat.

Za najskuteczniejszą metodę leczenia przebarwień uznaje się pilingi chemiczne. Terapia polega na chemicznym uszkodzeniu naskórka, co prowadzi do oddzielenia wielu warstw komórek. Preparaty złuszczające uzupełniane są dodatkowo o związki hamujące produkcję melaniny. W taki sposób złuszczana skóra lepiej reaguje na leki rozjaśniające.

W ostatnich latach podkreśla się, iż jedną z przyczyn powstawania przebarwień jest uszkodzenie włókien kolagenowych. Dlatego poza preparatami usuwającymi melaninę i hamującymi produkcję tego barwnika zaleca się stosowanie substancji regenerujących uszkodzone włókna. To proces bardzo powolny, dlatego leczenie przebarwień wydłuża się nawet do kilku lat. W pilingach wykorzystuje się działanie bardzo wielu aktywnych substancji. Poza właściwym doborem zabiegów, niezwykle ważne jest skuteczne leczenie pomiędzy zabiegami.